Wat is jeuk?
Jeuk is een onplezierig en vaak heel hinderlijk gevoel van de huid, waardoor je een dwingende behoefte krijgt om te gaan wrijven of krabben. Jeuk ontstaat door prikkeling van gevoelsreceptoren in de huid. Deze prikkeling treedt op onder invloed van stoffen die o.a. bij een ontsteking of allergische reactie vrijkomen.
Jeuk kan vele oorzaken hebben; we zetten de meest voorkomende even op een rijtje:
- Droge huid en huidaandoeningen zoals eczeem, psoriasis, hoofdroos en netelroos (= galbulten; harde rode of witte bultjes).
- Jeukende uitslag in de vorm van netelroos komt ook vaak voor tijdens de zwangerschap.
- Warmte (vb. transpiratie, na contact met heet water of zonlicht).
- Allergische reacties op o.a. cosmetica en wasmiddelen, voedingsmiddelen haren of veren van huisdieren, zonnestralen. De allergie kan zich uiten in rode plekken, bultjes of blaasjes (= netelroos of urticaria). De allergische symptomen kunnen ook optreden na rechtstreeks contact met specifieke producten, stoffen of planten (brandnetel, berenklauw, primula). In dat laatste geval spreekt men van ‘contactallergie’.
- Insecten of ander ongedierte: een beet of steek van muggen, wespen, vlooien, hoofdluis, schurftmijt, een worminfectie (geeft vooral bij kinderen anale jeuk).
- Wanneer een volwassen persoon klaagt over anale jeuk wijst dit vaak op hemorroïden (‘het speen’).
- Schimmelinfectie, bijvoorbeeld voetschimmel (atleetvoet = zwemmerseczeem) of een vaginale schimmelinfectie.
- Tijdens de wintermaanden hebben sommige mensen last van jeukende tenen, voeten, vingers of handen. Naast de jeuk treedt er soms ook roodheid, blauwkleuringen, tintelingen en/of pijn op.
- Hooikoorts. Dit uit zich vooral door jeukende ogen, oren, neus of aangezicht.
- Ziekten zoals diabetes mellitus en aandoeningen van lever, galwegen, nieren of schildklier.
- Soms kan jeuk zelfs ontstaan door stress of emotionele spanningen (neurodermatitis)
- Bij kinderen die plots jeukende uitslag vertonen denken we vooral aan typische kinderziektes zoals windpokken, mazelen, roodvonk en vijfde ziekte (erythema infectiosum). De kinderen hebben hierbij vaak ook koorts en een bezoek aan de huisarts of pediater is daarom geen overbodige luxe.
- Ook geneesmiddelen kunnen aanleiding geven tot overgevoeligheid en jeukende uitslag. Lees best altijd eerst de bijsluiter wanneer u weet dat u aan bepaalde producten allergisch bent!
Lees meer
Lees minder
Wat zijn mogelijke oorzaken?
Jeuk kan vele oorzaken hebben; we zetten de meest voorkomende even op een rijtje:
- Droge huid en huidaandoeningen zoals eczeem, psoriasis, hoofdroos en netelroos (= galbulten; harde rode of witte bultjes).
- Jeukende uitslag in de vorm van netelroos komt ook vaak voor tijdens de zwangerschap.
- Warmte (vb. transpiratie, na contact met heet water of zonlicht).
- Allergische reacties op o.a. cosmetica en wasmiddelen, voedingsmiddelen haren of veren van huisdieren, zonnestralen. De allergie kan zich uiten in rode plekken, bultjes of blaasjes (= netelroos of urticaria). De allergische symptomen kunnen ook optreden na rechtstreeks contact met specifieke producten, stoffen of planten (brandnetel, berenklauw, primula). In dat laatste geval spreekt men van ‘contactallergie’.
- Insecten of ander ongedierte: een beet of steek van muggen, wespen, vlooien, hoofdluis, schurftmijt, een worminfectie (geeft vooral bij kinderen anale jeuk).
- Wanneer een volwassen persoon klaagt over anale jeuk wijst dit vaak op hemorroïden (‘het speen’).
- Schimmelinfectie, bijvoorbeeld voetschimmel (atleetvoet = zwemmerseczeem) of een vaginale schimmelinfectie.
- Tijdens de wintermaanden hebben sommige mensen last van jeukende tenen, voeten, vingers of handen. Naast de jeuk treedt er soms ook roodheid, blauwkleuringen, tintelingen en/of pijn op.
- Hooikoorts. Dit uit zich vooral door jeukende ogen, oren, neus of aangezicht.
- Ziekten zoals diabetes mellitus en aandoeningen van lever, galwegen, nieren of schildklier.
- Soms kan jeuk zelfs ontstaan door stress of emotionele spanningen (neurodermatitis)
- Bij kinderen die plots jeukende uitslag vertonen denken we vooral aan typische kinderziektes zoals windpokken, mazelen, roodvonk en vijfde ziekte (erythema infectiosum). De kinderen hebben hierbij vaak ook koorts en een bezoek aan de huisarts of pediater is daarom geen overbodige luxe.
- Ook geneesmiddelen kunnen aanleiding geven tot overgevoeligheid en jeukende uitslag. Lees best altijd eerst de bijsluiter wanneer je weet dat je aan bepaalde producten allergisch bent!
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
De allerbelangrijkste raad is niet te krabben! Dit kan leiden tot wondjes en dus ook tot infecties (o.a. impetigo).
Wanneer je jeuk hebt, probeer dan vooral eerst na te gaan waaraan de jeuk zou kunnen te wijten zijn.
- Ben je met een bepaalde stof in contact gekomen? Heb je iets bijzonders gegeten? Ben je overgeschakeld naar andere schoonheids- of wasproducten? Ben je een nieuw geneesmiddel gestart?
- Wanneer je huisdieren hebt, check dan ook eens of zij niet de oorzaak zijn van je jeuk. Rode jeukende plekjes (aan de onderbenen!) kunnen veroorzaakt zijn door vlooien in je tapijt, bed of zetel.
- Ben je zonder dat je het besefte gestoken door een insect? Check ook dan je beddengoed en je zetels.
- Vind je pelletjes terug op je schouders? Meestal is dit te wijten aan roos en kan een juiste shampoo het probleem verhelpen. Maar het kan ook veroorzaakt worden door psoriasis, wat vaak op de hoofdhuid of achter de oren voorkomt. In dat geval ga je best een langs bij je huisarts.
- Bij atleetvoet neem je best enkele hygiënische maatregelen in acht:
- Spoel en droog voeten na het zwemmen of na een saunabezoek goed af, vooral tussen de tenen.
- Gebruik enkel persoonlijke badslippers.
- Wees matig met zeep en doucheschuim. Spoel eventuele zeepresten tussen de tenen af.
- Draag sportschoenen en rubberen laarzen best gedurende zo kort mogelijke tijd.
- Draag enkel katoenen sokken en ververs ze dagelijks.
- Niet blootsvoets lopen.
- In geval van overmatig zweten kan het aanbrengen van talkpoeder of een zweetremmende lotion de voeten droog houden. Vraag eventueel een strooipoeder met een schimmelwerend product aan uw apotheker.
- Reinig ook thuis de douchevloer regelmatig.
- Heb aandacht voor nagelhygiëne: knip en vijl de teennagels regelmatig en zo recht mogelijk.
- Inspecteer voeten van familieleden.
Wanneer je niet direct een jeukwerend zalfje voorhanden hebt, kan je de jeuk in bepaalde gevallen stillen door er een ijsklontje op te houden. Uiteraard moet je nadien vermijden om nog te krabben!
Wanneer de jeuk vooral te wijten is aan een te droge huid kan een vochtinbrengende crème of lotion soms wonderen doen. Ga ook hiervoor gerust eens langs bij je apotheker.
Lees meer
Lees minder
Wat vertel ik aan mijn apotheker?
Vertel je apotheker vooral waar het jeukt en hoelang je er al last van hebt. Zeg ook wat de eventuele oorzaak is. Het kan zeker nuttig zijn, indien mogelijk, je uitslag eens te laten zien. Op die manier kan de apotheker de ernst ervan beter inschatten en nagaan of je toch niet best even langs de arts gaat. De vorm van de uitslag zal hem ook beter in staat stellen een juist product te selecteren.
Denk eraan dat een apotheker normaal gezien een ruimte heeft waar er wat meer privacy kan geboden worden. De rest van het cliënteel hoeft dus zeker niet mee te oordelen over je aandoening!
Lees meer
Lees minder
Wat kan mijn apotheker voor mij doen?
Afhankelijk van je klacht zal de apotheker je bepaalde producten kunnen voorstellen:
- Bij droge huid heeft de apotheker heel wat geschikte cosmetologische crèmes en lotions voorhanden voor verschillende huidtypes. Ze zijn doorgaans meer doelgericht dan de verzorgingsproducten die je in de supermarkt vindt en daarenboven meestal veel goedkoper dan wat je in een parfumerie kan aanschaffen!
- Ook voor jeukende hoofdhuid en pelletjes vind je zeer geschikte shampoos terug in de apotheek.
- Wanneer de jeuk te wijten is aan overmatig zonnebaden, kan de apotheker je een verzachtende en hydraterende crème of lotion meegeven.
- Denk eraan dat je in de apotheek eveneens producten kan verkrijgen die insecten in tapijt of andere textiel bestrijden.
- Wanneer het werkelijk gaat om een jeukende uitslag door een allergische reactie of een insectenbeet, kan de apotheker je een crème of zalf op basis van een antihistaminicum (product tegen allergie) aanraden. Ook producten op basis van hydrocortisone zullen de jeuk stillen en kunnen zonder voorschrift verkregen worden. Het is weliswaar aangewezen deze laatste niet langer dan een week te gebruiken, dun te smeren en af te dekken van de zon.
- Ook de crème op basis van enoxolon die in de apotheek voorhanden is kan soelaas brengen in geval van een droge, eczeemachtige uitslag.
- In geval van een uitgebreidere allergische reactie (vb. hooikoorts met jeuk en neusklachten of jeuk op meerdere plaatsen of een groot oppervlak) kan het aangewezen zijn een oraal antihistaminicum (op basis van o.a. (levo)cetirizine, loratadine, dimetindeen of difenhydramine) te nemen.
- Bij atleetvoet kan de apotheker je een specifiek schimmelwerend product aanraden om aan te brengen op de voet en/of tussen de tenen. Hierbij is het zeer belangrijk dat je het product voldoende lang gebruikt. Je apotheker zal je, naargelang de productkeuzen, zeker vertellen hoelang je het dient aan te brengen.
- Wintertenen en –handen kun je (preventief) bestrijden door een vitamine D-kuur te nemen (eventueel gecombineerd met vitamine A, maar dit is niet strikt noodzakelijk). Het volstaat om 1 ampule vitamine D per maand in te nemen van september tot maart. Ook een dagelijkse dosering van vitamine D kan, maar is iets minder praktisch om dit gedurende enkele maanden vol te houden.
Lees meer
Lees minder
Wanneer ga ik best naar de huisarts?
Wanneer de jeuk blijft aanhouden ga je best eens langs bij je arts om de juiste oorzaak ervan te achterhalen. Pas dan kan een meer gerichte therapie worden opgestart. Voor psoriasis bijvoorbeeld bestaan er zeer doeltreffende producten, maar die zijn allemaal enkel op voorschrift van de arts of dermatoloog verkrijgbaar.
Ook in geval van anale jeuk is het nuttig eens bij de arts langs te gaan. Bij volwassenen is anale jeuk vaak te wijten aan hemorroïden (speen); bij kinderen gaat het meestal om een worminfectie. Voor beide aandoeningen kan u ook zonder voorschrift producten verkrijgen in de apotheek, maar is het toch aangewezen om eerst uw arts te bezoeken om de juiste diagnose te laten stellen; zeker wanneer u er nooit eerder last van had.
Neem ook zeker contact op met je arts wanneer je vermoed dat de jeuk te wijten is aan het gebruik van een welbepaald geneesmiddel. Wanneer de uitslag ernstig is, stop dan onmiddellijk de inname ervan. Breng ook je apotheker op de hoogte van je allergie aan geneesmiddelen. Die kan dit registreren in het computerbestand, zodat het geneesmiddel je in de toekomst niet meer zal afgeleverd worden.
Lees meer
Lees minder
Jeuk
De allerbelangrijkste raad is niet te krabben! Dit kan leiden tot wondjes en dus ook tot infecties (o.a. impetigo).
Wanneer je jeuk hebt, probeer dan vooral eerst na te gaan waaraan de jeuk zou kunnen te wijten zijn.
- Ben je met een bepaalde stof in contact gekomen? Heb je iets bijzonders gegeten? Ben je overgeschakeld naar andere schoonheids- of wasproducten? Ben je een nieuw geneesmiddel gestart?
- Wanneer je huisdieren hebt, check dan ook eens of zij niet de oorzaak zijn van je jeuk. Rode jeukende plekjes (aan de onderbenen!) kunnen veroorzaakt zijn door vlooien in je tapijt, bed of zetel.
- Ben je zonder dat je het besefte gestoken door een insect? Check ook dan je beddengoed en je zetels.
- Vind je schilfertjes terug op je schouders? Meestal is dit te wijten aan roos en kan een juiste shampoo het probleem verhelpen. Maar het kan ook veroorzaakt worden door psoriasis, wat vaak op de hoofdhuid of achter de oren voorkomt. In dat geval ga je best een langs bij de huisarts.
- Bij atleetvoet neem je best enkele hygiënische maatregelen in acht:
- Spoel en droog voeten na het zwemmen of na een saunabezoek goed af, vooral tussen de tenen.
- Gebruik enkel persoonlijke badslippers.
- Wees matig met zeep en doucheschuim. Spoel eventuele zeepresten tussen de tenen af.
- Draag sportschoenen en rubberen laarzen best gedurende zo kort mogelijke tijd
- Draag enkel katoenen sokken en ververs ze dagelijks.
- Niet blootsvoets lopen.
- In geval van overmatig zweten kan het aanbrengen van talkpoeder of een zweetremmende lotion de voeten droog houden. Vraag eventueel een strooipoeder met een schimmelwerend product aan je apotheker.
- Reinig ook thuis de douchevloer regelmatig.
- Heb aandacht voor nagelhygiëne: knip en vijl de teennagels regelmatig en zo recht mogelijk.
- Inspecteer voeten van familieleden.
Wanneer je niet direct een jeukwerende zalf voorhanden hebt, kun je de jeuk in bepaalde gevallen stillen door er een ijsklontje op te houden. Uiteraard moet je nadien vermijden om nog te krabben!
Wanneer de jeuk vooral te wijten is aan een te droge huid of eventueel eczeem kan een geschikte voedende crème of lotion soms wonderen doen. Vraag advies aan je apotheker.
In sommige gevallen is het raadzaam je huisarts te raadplegen.
Lees minder
Lees meer